Vroegsignaleren belangrijk bij migrantenouderen met dementie

Hoe belangrijk vroegsignaleren van dementie bij ouderen met een migratieachtergrond is, weet Btisame Boudhan (directeur SOL) uit eigen ervaring. Volgens haar is het een urgent probleem, dat de afgelopen jaren duidelijk is geworden.

Vorige week presenteerden we de resultaten van het project ‘Oudere Migranten met vergeetachtigheid of dementie en hun familie’ tijdens een samenwerkingsbijeenkomst, georganiseerd door SOL en de Hogeschool Rotterdam.

Onderzoeksproject

Een groeiend aantal oudere migranten kampt met dementie en geheugenstoornissen, die pas in beeld komen als de thuissituatie onhoudbaar wordt. Rotterdamse welzijns- en zorgorganisaties ontwikkelden daarom gezamenlijk het onderzoeksproject ‘Oudere migranten met vergeetachtigheid of dementie en hun familie’, dat van 2019 tot 2022 in Delfshaven en Feijenoord werd uitgevoerd.

Om vergeetachtigheid en dementie bij ouderen vroegtijdig te signaleren en hulp beter te laten aansluiten bij hun behoeften, werd in deze wijken met SOL, Laurens, SPIOR, MOB, gemeente Rotterdam (Samenwerkingsagenda Ouder en Wijzer), Movisie en Alzheimer Nederland afdeling Rotterdam een ‘lerend praktijknetwerk’ opgezet. Een netwerk bestaande uit een kernteam met vaste professionals van samenwerkende organisaties, waaronder wijkverpleegkundigen, ouderen maatschappelijk werkers, en medewerkers van migranten-zelforganisaties.

In de loop van het project sloten professionals van andere organisaties aan, zoals mantelzorgondersteuners, praktijkbegeleiders van huisartsen, actieve wijkbewoners en oudere migranten betrokken vrijwilligers. Onderzoekers van het  Kenniscentrum Zorginnovatie van de Hogeschool Rotterdam inventariseerden het hulpaanbod in de wijk en signalen van dementie, die hulpverleners in de praktijk tegenkwamen.

Testmateriaal en signalenkaart

Wat meespeelt bij de late diagnose, is dat er nauwelijks testmateriaal bestaat dat aansluit bij de culturele achtergrond. Het Erasmus MC ontwikkelde daarom testmateriaal met voorbeelden uit verschillende culturen, die neuropsycholoog Sanne Franzen tijdens de bijeenkomst presenteerde:

“Een plaatje van een iglo zegt vaak niets. Voor iemand van het Turkse platteland kan dat net zo goed een steenoven zijn. Zo krijgt een arts een verkeerd beeld.”

Professionals lichtten migranten voor bij zelforganisaties en in moskeeën, waarbij ze gebruikmaakten van een door de Hogeschool Rotterdam ontworpen signalenkaart, met symptomen die op dementie kunnen wijzen. Een succes is, volgens Marina Jonker, die het onderzoek leidde vanuit het Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam, de door het Kenniscentrum ontwikkelde signalenkaart. Op deze kaart staan de symptomen van dementie, die professionals in moskeeën gebruikten bij voorlichting: “Het blijkt een goed hulpmiddel”.

In workshops bespraken professionals praktijkervaringen en mogelijkheden om de werkwijze uit te bouwen. Cruciaal noemen zij het vertrouwen dat moet worden gekweekt bij ouderen en hun naasten. Maar ook dagbesteding dat aansluit bij de interesses en behoeften van deze ouderen.